یک اسکناس و 3 خواستگار
بانکها در این میان نقش کارگزار وجوه را ایفا میکنند و سعی میکنند تا وجوه سپردهگذاران را جمعآوری و در قالب وام و تسهیلات به تسهیلاتگیرندگان اعطا کنند و بابت عملیات کارگزاری خود حقالوکاله یا کارمزد دریافت کنند.فعالیت این سه ذینفع اصلی را اصطلاحا «عملیات بانکی» اطلاق میکنیم.
در شرایط فعلی و بهدلیل تعیین دستوری نرخ بهره، سپردهگذاران بازندگان اصلی عملیات بانکی هستند. میزان و مبلغ بازندگی آنها به شکاف نرخ سود سپردهها و نرخ تورم مرتبط است. هرقدر این شکاف بزرگتر باشد، میزان بازندگی سپردهگذاران بیشتر است.تسهیلاتگیرندگان اصلیترین منتفعان نرخهای سود دستوری هستند. در شرایط وجود نرخ تورم ۴۰ یا ۵۰درصدی، دریافت تسهیلات با نرخ حداکثر ۲۳درصدی چیزی جز مائده آسمانی نخواهد بود.
بانکها بهعنوان کارگزاران وجوه، در رده دوم بازندگان پس از سپردهگذاران قرار میگیرند. آنها مجبورند برای تامین درخواستهای حداقلی سپردهگذاران، نرخ سود سپردهها را تا سقف مقرر (و حتی بالاتر از آن) بالا ببرند؛ ولی از آن طرف امکان دستکاری زیادی در نرخ سود تسهیلات ندارند. لذا نتیجه عملیات بانکی برای اکثریت بانکها (تفاضل نرخ سود پرداختی به سپردهگذاران با درآمد حاصل از تسهیلات اعطایی) منفی و حاکی از ضررهای سنگین است.