گزارش تحلیلی آمار عملكرد بازار بیمه در 10 ماهه اول 1402

بر اساس گزارش دفتر برنامه ریزی و امور فنی معاونت طرح و توسعه بیمه مرکزی، صنعت بیمه در 10 ماهه اول سال 1402 بیش از 122 هزار میلیارد تومان خسارت پرداخت کرده است.
به گزارش دنیای بانک و بیمه از اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل بیمه مرکزی، بنابر گزارش تحلیلی آمار عملکرد بازار بیمه در 10 ماه اول سال 1402 به ترتیب 225.9 و 122.8 حق بیمه تولیدی و خسارت پرداختی داشته است.
جزئیات این گزارش به شرح زیر آمده است:
الف- حق بیمه تولیدی و خسارت پرداختی
حق بيمه توليدي و خسارت پرداختي به ترتيب حدود 225.9 و 122.8 همت (هزار میلیارد تومان) است.
مبالغ حق بيمه توليدي و خسارت پرداختی نسبت به 10 ماهه نخست سال گذشته به ترتیب 60.8 و 67.6 درصد رشد دارد.
حق بیمه تولیدی رشته های بیمه درمان، بدنه اتومبیل، مسئولیت و حوادث راننده به ترتیب با 32.5، 6.6، 4.7 و4.2 درصد سهم از حق بیمه و رشد حق بیمه معادل 82.7، 63.3، 68.5 و 67.7 درصد، موجبات رشد 60.8 درصدی حق بیمه تولیدی بازار در این مدت را فراهم آورده اند.
رشد 60.8 درصدی حق بیمه تولیدی بازار بیشتر متأثر از عملکرد شرکت‌های بیمه دانا، دی، البرز، پارسیان و سینا به ترتیب با 12.6، 7.1، 7، 4.3و 3.2 درصد سهم از حق بیمه و رشد حق بیمه آنها بین  61.8 تا 114.1 درصد بوده است.
رشد بالای 67.6 درصدی خسارت پرداختی بیشتر ناشی از عملکرد رشته‌های بیمه درمان، شخص ثالث-مازاد و بدنه اتومبیل با سهم عمده در بازار (به ترتیب 40.9، 31.3 و 9.5 درصد) و رشد بالای خسارت پرداختی در آنها معادل 75.2، 70.2 و 83 درصد بوده است.
شرکت‌های بیمه دانا، آسیا، پارسیان، سینا و پاسارگاد با سهم عمده از خسارت پرداختی بازار بیمه (12.7 تا 3.2 درصد و در مجموع با 36 درصد سهم) و برخورداری از رشد بالای خسارت پرداختی (بین 102.4 تا 70.3 درصد)، موجبات اصلی رشد 67.6 درصدی خسارت پرداختی در بازار بیمه را فراهم آورده اند.

ب- نسبت خسارت
نسبت خسارت بازار با 2.2 واحد افزایش در مقايسه با 10 ماهه اول سال قبل به 54.4 درصد رسیده است. البته در محاسبه این نسبت (حاصل تقسيم خسارت پرداختي به حق‌بيمه توليدي ضربدر 100)، مبالغ خسارت‌هاي معوق، ذخاير حق‌بيمه، كارمزد شبكه فروش و هزينه‌هاي اداري- عمومی شرکتهای بیمه در نظر گرفته نمي‌شود.
3 رشته‌ بدنه اتومبیل (با 78.1%)، درمان (با 68.4%) و شخص ثالث-مازاد (با 63.5%) نسبت خسارتي بالاتر از بازار بيمه (با 54.4 %) داشتند.
به طور ویژه، نسبت خسارت 8 شركت بيمه: زندگی باران (109.8%)، حکمت صبا (82.1%)، تجارت نو (72.3%)، پارسیان (64.6%)، سینا (62.5%)، آسیا (59.8%)، سرمد (58.7%) و ایران (58.5 %) به مراتب بالاتر از سطح بازار بیمه (با 54.4%) می باشد.
ج- سهم شرکت‌ها و رشته‌های بیمه در بازار
سهم بخش غيردولتي از حق بيمه توليدي و خسارت پرداختي صنعت بيمه، به ترتیب 75.5 و 73.6درصد است. (البته سهم شرکت ها (بخش دولتی و غیردولتی) و رشته های بیمه در دوره‌های زمانی کمتر از یک سال معمولاً با تغییرات زیادی همراه است، لذا در تحلیل سهم از پورتفوی بازار بیمه باید این موضوع را مورد توجه قرار داد.)
در بررسی سهم شرکت‌های بیمه در بازار، 9 شرکت بیمه ایران 24.5%، دانا 12.6%، آسیا 10.2%، دی 7.1%، البرز 7%، کوثر4.9%، پاسارگاد 4.7%، پارسیان 4.3% و سینا 3.2% در مجموع 78.6 درصد از حق بیمه تولیدی بازار را به خود اختصاص داده و 21.4 درصد مابقی حق بیمه، توسط 19 شرکت بیمه دیگر تولید شده است.
سهم شرکت‌های بیمه از خسارت پرداختی بازار به طور عمده به 9 شركت‌ بيمه، ايران (با 24.5%)، دانا (با 12.7%)، آسیا (با 11.2%)، دی (با 7.4%)، البرز (با 5.4%)، پارسیان (با 5.1%)، کوثر (با 4.9%)، سینا (با 3.7%) و پاسارگاد (با 3.2%) در مجموع با 80.1 درصد تعلق دارد و 19.9 درصد خسارت‌ها نیز توسط 19 شرکت بیمه دیگر پرداخت شده است.
سهم 4 رشته بیمه درمان، شخص ثالث-مازاد، زندگی و بدنه اتومبیل به ترتیب 32.5، 26.8، 14 و 6.6 درصد (در مجموع 79.9 %) از پرتفوی حق بیمه تولیدی در بازار است (20.1 درصد مابقی حق بیمه به 12 رشته دیگر اختصاص دارد).
بیشترین سهم از خسارت پرداختی در بازار بیمه همچنان به 4 رشته درمان، شخص ثالث-مازاد، بدنه اتومبیل و زندگی به ترتیب با 40.9، 31.3، 9.5 و 8.5 درصد (در مجموع 90.1 %) اختصاص دارد (9.9 درصد مابقی خسارت در 12 رشته دیگر پرداخت شده است).
پوشش ریسک‌های مرتبط با وسایل نقلیه (با صدور بیمه نامه های شحص ثالث-مازاد، بدنه اتومبیل و حوادث راننده) موجبات اختصاص 37.6 درصد از حق بیمه تولیدی و 44.5 درصد از خسارت پرداختی بازار را فراهم آورده است.
د- تعداد بیمه نامه صادره و تعداد (موارد) خسارت پرداختی
بیش از 62.4 ميليون بيمه نامه صادر و 60.6 ميليون فقره خسارت پرداخت شده است.
تعداد بيمه نامه‌های صادره و تعداد موارد خسارت پرداختی نسبت به 10 ماهه سال قبل، به ترتيب 6.7و 8.2 درصد رشد داشته است.
علت اصلی رشد 6.7 درصدی تعداد بیمه نامه‌های صادره در بازار، متأثر از رشد این تعداد در 2 رشته شخص ثالث-مازاد و حوادث راننده، در مجموع با 70.6 درصد سهم (هر یک به ترتیب با سهم 35.6 و 35 درصد) از کل بیمه نامه‌ها و نرخ رشد حدود 7.6 درصدی در تعداد صدور هر یک از آنها بوده است.
رشد 8.2 درصدی تعداد خسارت‌های پرداختی بازار، در اصل به دلیل افزایش 6.5 درصدی این تعداد در بیمه درمان با سهم عمده (92.9 درصد) از کل تعداد خسارات پرداختی بازار است. این موضوع نیز بیشتر متأثر از فعالیت بیمه دی (با سهم 43.2 درصدی از تعداد خسارت‌های بیمه درمان) است، به نحوی که رشته درمان با 99.8 درصد سهم از تعداد خسارت‌های پرداختی در این شرکت، 16.4 درصد در مقایسه با 10 ماهه اول سال قبل، تعداد خسارات بیمه درمان را افزایش داده است.
در رشته های بیمه اشخاص (شامل حوادث، درمان و زندگی)، بیمه نامه هم به صورت گروهی و هم به صورت انفرادی صادر می شود ولی تعداد بیمه شدگان تحت پوشش این گونه بیمه نامه‌ها در محاسبات دخالت داده نمی‌شوند و فقط تعداد بیمه‌نامه‌های صادره ملاک عمل قرار می گیرد. بر این اساس، تعداد بیمه نامه صادره (تعداد قراردادهای بیمه) در مقایسه با حق بیمه تولیدی به مراتب کمتر است و این شاخص برای سه رشته مذکور، شاخص معناداری نیست. با این وجود، از آنجا که در تمام رشته های بیمه (به جز سه رشته مذکور)، از تعداد بیمه نامه صادره استفاده می‌شود، طبق رویه قبل برای رشته‌های گروهی نیز از تعداد بیمه نامه صادره استفاده شده است. وفق توضیحات فوق، در 10 ماهه اول سال 1402، با وجود آن که حق بیمه تولیدی رشته‌های بیمه درمان، زندگی و حوادث به ترتیب 82.7، 58.2 و 40.8 درصد رشد داشته اند، تعداد بیمه نامه صادره درمان و حوادث با 39.1 و 4.2 درصد رشد و در رشته زندگی با 0.8درصد کاهش مواجه بوده است. از طرف دیگر تورم نیز می تواند نقش اساسی در افزایش حق بیمه ایفا نماید.
با توجه به رشد 75.2 درصدی خسارت پرداختی درمان نسبت به مدت مشابه سال قبل، تعداد خسارت پرداختی این رشته، 6.5 درصد افزایش داشته است که علت عمده رشد کم در تعداد خسارت پرداختی درمان نسبت به مبلغ خسارت پرداختی، برداشت نادرست شرکت‌های بیمه در ثبت تعداد پرونده‌های خسارت درمان به جای تعداد حواله‌های پرداختی در این رشته است.

هـ- ارزش بیمه نامه، سرانه خسارت پرداختی و سرانه تعداد خسارت
«ارزش بیمه نامه» عبارت است از: نسبت حق بیمه تولیدی به تعداد بیمه نامه صادره که نشانگر متوسط حق بیمه تولیدی در هر بیمه نامه است. در 10 ماهه اول 1402، این میزان به نحو کلی در بازار بیمه 36.2 میلیون ریال است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 50.6 درصد رشد نشان می دهد. همچنین طی این دوره، “ارزش بیمه نامه” در رشته‌های بیمه نفت و انرژی، هواپیما، اعتبار و کشتی به ترتیب حدود 35.3، 16.1، 4 و 3 میلیارد ریال و در سایر رشته ها به مراتب کمتر می باشد.
«سرانه خسارت پرداختی» که حاصل تقسیم خسارت پرداختی به تعداد موارد خسارت است، حاکی از متوسط مبلغ پرداختی در هر مورد خسارتی می باشد. این نسبت در 10 ماهه نخست سال 1402، معادل 20.3میلیون ریال است که 54.9 درصد در مقایسه با دوره مشابه سال قبل افزایش نشان می دهد. به علاوه در این مدت، “سرانه خسارت پرداختی” در رشته‌های بیمه هواپیما، کشتی، نفت و انرژی، باربری و پول به ترتیب حدود 6.4، 4.7، 3.5، 1.6 و 1.5 میلیارد ریال و در سایر رشته‌ها به مراتب پایین‌تر است.
«سرانه تعداد خسارت» که از نسبت تعداد موارد خسارت به تعداد بیمه نامه صادره بدست می آید، مبیّن آن است که به طور متوسط در هر بیمه نامه چه تعداد خسارت پرداخت شده است. طی 10 ماهه ابتدایی سال 1402، این نسبت در بازار بیمه معادل 1 واحد است (نسبت به دوره مشابه سال قبل ثابت مانده است). اما در رشته‌های بیمه درمان و اعتبار به ترتیب حدود 32.8 و 2 واحد بوده و در سایر رشته‌های بیمه به مراتب کمتر از یک واحد است.