کاهش مجدد نرخ رشد 12ماهه نقدینگی در پایان خرداد‌

به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی؛ این بانک برای سال 1401 برنامه هدف‌گذاری رشد نقدینگی 30 درصدی را تنظیم کرد و توانست با اتخاذ اقدامات عملیاتی نظیر کنترل خلق پول بانکی از طریق تنظیم و اعمال جدی کنترل رشد ترازنامه بانکها، افزایش نسبت سپرده قانونی در سطح شبکه بانکی به میزان نیم واحد درصد و هدایت نرخ سود در بازار بین بانکی حول نرخ سیاستی و در محدوده دالان نرخ سود بازار بین بانکی، این متغیر را بطور قابل ملاحظه ­ای کنترل کند. به طوری که رشد نقدینگی در پایان سال 1401 معادل 31.1 درصد بوده است که نسبت به دو سال گذشته (رشد نقدینگی در سال­های 1399 و 1400 به ترتیب معادل 40.6 و 39.0 درصد بوده است) کاهش قابل ملاحظه­ای را نشان می­دهد و حکایت از تحقق نسبی برنامه پولی تنظیم شده برای سال 1401 دارد.
در تداوم برنامه‌های دولت و بانک مرکزی برای کنترل رشد نقدینگی و تورم و در راستای شعار سال مبنی بر “مهار تورم و رشد تولید”، هدف نرخ رشد نقدینگی برای سال 1402 معادل 25 درصد تعیین شده است. آمارهای مقدماتی سال 1402 نیز نشان می­دهد که در سه ماهه اول سال جاری، نقدینگی معادل 3.9 درصد رشد یافته است که این رقم حتی به میزان قابل توجهی کمتر از رشد نقدینگی هدفگذاری شده برای سه ماهه اول سال 1402 می­ باشد.
همچنین، نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی در پایان خرداد‌ماه 1402 با 8.8 واحد درصد کاهش نسبت به دوره مشابه سال قبل (معادل 37.8 درصد در خردادماه 1401) به 29.0 درصد رسید که حاکی از اهتمام و تمرکز بانک مرکزی بر اجرای سياست کنترل مقداري رشد ترازنامه بانکها و کنترل رشد خلق پول بانکها و به تبع آن رشد نقدینگی در سال جاری بوده است.
به دنبال تدوین و اجرای برنامه پولی و تعیین هدف رشد نقدینگی برای سالهای 1401 و 1402، در کنار پیگیری جدی سیاست کنترل مقداری رشد ترازنامه بانکها و جریمه بانکهای متخلف از حدود تعیین شده از طریق افزایش نسبت سپرده قانونی، رشد دوازده ماهه نقدینگی کاهش قابل توجهی یافته و از 42.8 درصد در مهرماه 1400 به 29.0 درصد در خردادماه 1402 رسیده است.

به دنبال تدوین و اجرای برنامه پولی و تعیین هدف رشد نقدینگی برای سالهای 1401 و 1402، در کنار پیگیری جدی سیاست کنترل مقداری رشد ترازنامه بانکها و جریمه بانکهای متخلف از حدود تعیین شده از طریق افزایش نسبت سپرده قانونی، رشد دوازده ماهه نقدینگی کاهش قابل توجهی یافته و از 42.8 درصد در مهرماه 1400 به 29.0 درصد در خردادماه 1402 رسیده است.

 برنامه های نظارتی بانک مرکزی در راستای کنترل تورم
در خصوص سیاست کنترل مقداری ترازنامه بانک ها و موسسات اعتباری و بازبینی و اصلاحات صورت گرفته در آن لازم به توضیح است در سال 1401 هیات عامل بانک مرکزی در جلسه مورخ 08/05/1401 خود “ضوابط ناظر بر کنترل مقداری دارایی­های شبکه بانکی کشور” (ابلاغی طی بخشنامه شماره 421929/99 مورخ 27/12/1399) را تکمیل و اصلاح و طی بخشنامه شماره 127050/01 مورخ 24/05/1401 به شبکه بانکی ابلاغ کرد.
بر اساس ضوابط اصلاحی مزبور، حد مجاز رشد ماهیانه خالص مجموع دارایی­های هر بانک/موسسه اعتباری متناسب با امتیاز احصاء شده بر مبنای شاخص­های سلامت بانکی و بر اساس نقدینگی هدف‌گذاری تعیین و ابلاغ می ­شود.
همچنین، در این بخشنامه، به مصوبه مورخ 04/05/1401 شورای پول و اعتبار مبنی بر مجوز افزایش نسبت سپرده قانونی تا سقف 15 درصد برای بانک­ها و موسسات اعتباری ناسالم و تخطی­کننده از مقررات و ضوابط ناظر بر رشد ترازنامه آنها توسط بانک مرکزی اشاره شده است.
در ادامه با توجه به رشد بدهی­ های خارج از استانداردهای نظارتی برخی از بانکها علی رغم رشد مجاز دارایی­ های آنها، هیات عامل بانک مرکزی نسبت به تصویب ضوابط جایگزین تحت عنوان “ضوابط ناظر بر کنترل مقداری ترازنامه شبکه بانکی کشور” مشتمل بر ضوابط ناظر بر کنترل میزان داراییها و بدهیهای بانکها و موسسات اعتباری (مصوب چهل و نهمین جلسه مورخ 03/10/1401 هیات عامل بانک مرکزی) و ابلاغ آن طی بخشنامه شماره 263882/01 مورخ 21/10/1401 جهت اجرا به شبکه بانکی اقدام کرد.
اضافه شدن موضوع کنترل مقداری بدهی­ها، تغییر مبنای محاسبه از متوسط رشد ماهیانه به مبلغ مجاز ماهیانه و اعمال محدودیت در اعطاء/ایجاد تسهیلات/تعهدات کلان و مرتبط بانک/موسسه اعتباری خاطی از اهم موارد تغییر نسبت به ضوابط قبلی می‌باشد.
افزایش 25.8 درصدی تسهیلات پرداختی در سه ماه اول سال 1402
لازم به توجه است که بانک مرکزی ضمن کنترل رشد نقدینگی (در چارچوب برنامه پولی) از تامین مالی اقتصاد و به طور خاص بخش­های تولیدی اقتصاد غافل نشده و سیاستهای هدایت اعتباری به سمت فعالیتهای مولد اقتصادی و تامین مالی صاحبان کسب و کار و خانوارها را نیز در دستور کار قرار داده است. در این زمینه می‌توان به کل تسهيلات پرداخت شده شبکه بانکي کشور به بخش‌هاي مختلف اقتصادي طي سال 1401 اشاره نمود که با 45.3 درصد افزايش نسبت به سال گذشته به 44485.3 هزار ميليارد ريال بالغ گردیده است.
همچنین کل تسهيلات پرداخت شده شبکه بانکي کشور به بخش‌هاي مختلف اقتصادي طي سه ماهه اول سال 1402 معادل 9213.5 هزار ميليارد ريال بوده است که نسبت به رقم دوره مشابه سال قبل به ميزان 25.8 درصد افزايش نشان مي‌دهد. از کل تسهیلات پرداختی طی دوره مذکور، 85.2 درصد به صاحبان کسب و کار و 14.8 درصد به مصرف‌کننده نهایی (خانوار) تعلق داشته است. لازم به ذکر است که 66.5 درصد از کل تسهیلات پرداختی در دوره مذکور صرف تامين مالي سرمايه در گردش واحدهاي توليدي شده است.  همچنین از مجموع تسهيلات پرداخت شده در بخش مزبور، 82.5 درصد صرف سرمايه در گردش واحدهاي صنعتي و معدني گرديده است.