دلار آرام می ماند و تورم کم می شود؟

علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی بازهم به صدا و سیما رفت و از وعده ها و برنامه‌های جدید برای تقویت حکمرانی ریال و اصلاح نظام بانکی و البته مهار تورم خبر داد بدون اینکه اشاره‌ای به کنترل تورم و نرخ تورم هدف داشته باشد. او امیدودار است که ثبات در بازار ارز ادامه یابد. سوال اینجاست که ایا دلار آرام می‌ماند و تورم کم می شود؟

به گزارش دنیای بانک، رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به رشد 80 درصدی تامین ارز درسامانه نیما در پایان تیرماه نسبت به مدت مشابه سال قبل افزود: اقدامات بانک مرکزی در زمینه تقویت حکمرانی ریال و اصلاح نظام بانکی آغاز شده و به طور جدی استمرار خواهد داشت.

• معمای حکمرانی ریال

صالح آبادی با بیان اینکه با شفافیت در نظام اقتصادی و حوزه حکمرانی ریال می‌توان از فرارهای مالیاتی جلوگیری کرد، افزود: اقداماتی که در ماه‌های اخیر انجام دادیم در راستای شفافیت بود و اینکه دولت بتواند به درآمدهای پایدار برسد چرا که عدم شفافیت در نظام اقتصادی باعث می‌شود دولت نتواند درآمد حقه ‌خود را  دریافت کند؛ بنابراین هرچه شفافیت افزایش پیدا‌کند نه در حق مودی و نه در حق دولت ظلم نمی‌شود.

او می گوید: خوشبختانه با وجود محدودیت‌ها و در زمان تحریم همیشه توانستیم ارز کشور را تامین کنیم و امروز به مراتب شرایط بهتر از قبل است.

• دانه درشت‌ها تسویه حساب می کنند؟

رئیس کل بانک مرکزی درباره اهمیت انتشار لیست ابربدهکاران بانکی نیز گفت: در گذشته مقرراتی نبود تا اسامی ابربدهکاران به مردم اعلام شود اما  بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۱ اسامی ابربدهکاران بانکی با بدهی بالای ۱۰۰ میلیارد تومان در سایت بانک مرکزی در هر فصل منتشر می‌شود.

وی افزود: برهمین اساس اسامی این افراد به تفکیک تمام بانک‌ها و نوع بدهی ( طبقه جاری، سررسید گذشته، معوق و مشکوک الوصول) به تفکیک در قالب جداولی استاندار براساس قانون در سایت بانک مرکزی منتشر شده است.

صالح آبادی اضافه کرد: طبق تعاریف بانک مرکزی اگر تسهیلاتی تا شش ماه بازپرداخت نشود در طبقه سررسید گذشته، از شش ماه تا 18 ماه طبقه معوق و از 18 ماه به بالا در طبقه مشکوک الوصول قرار می گیرد، بنابراین براساس این تعاریف، اگر یک شرکت تولیدی است و دلایل موجه داشته باشد بانک‌ها همراهی و امهال می‌کنند اما کسانی که اینگونه نیستند و بدهی خود را پرداخت نمی‌کنند پیگیری و با آن‌ها برخورد می‌شود.

وی افزود: در نتیجه این کار تمام بانک‌ها، افکار عمومی، نهادهای نظارتی، نهادهای  قضایی، شبه قضایی و رسانه‌ها در جریان این شفافیت قرار می گیرند و افشای اسامی  و ایجاد شفافیت در این بخش باعث شد در وصول مطالبات پیگیری‌های جدی تری انجام شود.

• یخ زدایی از دارایی بانکها

رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه یکی از مهمترین موضوعات در اصلاح نظام بانکی رفع دارایی‌های منجمد در شبکه بانکی است، ادامه داد: بخشی از اموال و دارایی‌های بانک‌ها منجمد تلقی می‌شوند که باید از حالت انجماد خارج شود تا بانک بتواند فرآیند تسهیلات دهی را دنبال کند؛ لذا شفافیت اتفاق افتاده، قدم بزرگی در اصلاح معوقات بانکی و رفع انجماد منابع بانکی است.

• اصلاحات بانکی چه شد؟

رئیس کل بانک مرکزی با تاکید براینکه مسیر اصلاح نظام بانکی از جنبه‌های مختلف آغاز شده است، ادامه داد: کمیته پایه پولی و کمیته نقدینگی در بانک مرکزی وجود دارد که شامل افراد حاضر در بانک مرکزی و صاحبنظران خارج از بانک مرکزی است. این کمیته‌ها به طور مستمر شاخص‌های مختلف نقدینگی و پایه پولی و سایر شاخص‌های سلامت بانکی را پایش کرده و با کمک خود بانک‌ها برای اصلاح آن برنامه ریزی می کنند؛ بنابراین با همکاری خود بانکها در حال پیشبرد اصلاحات نظام بانکی هستیم.

وی تاکید کرد: بانک مرکزی در خصوص اصلاح نظام بانکی برنامه‌های متنوعی دارد که شامل کنترل رشد ترازنامه بانکها، تسهیلات و تعهدات کلان بانکها، سپرده‌هایی که بانکها جذب می کنند، کفایت سرمایه بانکها، واگذاری اموال مازاد بانکها، کاهش معوقات بانکها و بهبود شاخص‌های سلامت نظام بانکی می شود.

صالح آبادی گفت: بر اساس استاندارهای بین المللی شاخص‌های متنوعی برای سنجش وضعیت یک بانک وجود دارد که بانک مرکزی تمام بانکهای کشور را بر اساس این شاخص‌ها مورد ارزیابی  قرار داده و رتبه هر بانک در هر شاخص را مشخص و به آن بانک اعلام کرده ایم. بر این اساس هر بانک باید برنامه خود برای اصلاح نقاط ضعف خود را به کمیته اصلاح نظام بانکی که به ریاست قائم مقام بانک مرکزی تشکیل شده است ارایه دهد و پس از تصویب برنامه‌ها در این کمیته بانک موظف است برنامه خود را طبق زمان بندی اعلام شده اجرا کند.

• برخورد با بانکداران متخلف

وی در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره برخورد با بانک‌های متخلف تصریح کرد: دوهفته قبل در شورای پول و اعتبار مصوب شد سپرده قانونی بانکی که شاخص‌های مورد نظر را رعایت نمی کند می تواند تا ۱۵ درصد افزایش یابد، به این ترتیب کف سپرده قانونی ۱۰ درصد است که می تواند تا ۱۵ درصد افزایش یابد و بانک مرکزی بر اساس ساز و کاری که در اختیار دارد این سپرده قانونی را از بانک متخلف دریافت خواهد کرد.

• رابطه بانکی دولت و بانک مرکزی

رئیس شورای پول و اعتبار در توضیح شاخص‌های اصلاح نظام بانکی و برنامه‌های بانک مرکزی در این زمینه توضیح داد: اصلاح نظام بانکی به طور اعم به چند محور اصلی باز می گردد؛ یک محور به اصلاح رابطه دولت با نظام بانکی و بانک مرکزی مربوط است؛ مواردی همچون خرید ارزهای دولتی، تنخواهی که در گذشته دولت از بانک مرکزی دریافت می‌کرد، اوراق دولتی که قرار است منتشر شود و غیره  که در همه این موارد با دولت تفاهم و هماهنگی‌های خوبی انجام داده ایم.

وی یادآور شد: هم اکنون یک هماهنگی بسیار خوب بین بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه و خزانه داری و وزارت اقتصاد وجود دارد. ما یک شورا شامل این سه دستگاه جهت هماهنگی برای دخل و خرج دولت و اینکه استقراض از بانک مرکزی صورت نگیرد تشکیل داده ایم. این موضوع جزو خطوط قرمزی بوده که آقای رئیس جمهور برای ما تعریف کرده اند که سیاست بسیار درستی هم می باشد.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: از ابتدای سال جاری درآمدهای دولت اعم از نفت، مالیات، عوارض و غیره و همچنین فروش اموال مازاد دولت ماه به ماه پایش می‌شود و به این ترتیب خود دولت هم مراقب است تا به منابع بانک مرکزی دست اندازی نشود. خوشبختانه دولت هم در زمینه مدیریت درآمدها و هم هزینه‌ها دقت دارد؛ بنابراین یکی از محورهای اصلاحی که آغاز شده و تا اینجا خوبه هم پیش رفته، اصلاح رابطه دولت با نظام بانکی و بانک مرکزی بوده است.

صالح آبادی تأکید کرد: محور بعدی مربوط به اصلاح رابطه بانک مرکزی و بانک‌ها است که در این زمینه شاخص‌های سلامت بانکی مورد توجه است. به عنوان مثال بانک نباید اضافه برداشت داشته باشد و از خطوط اعتباری بانک مرکزی استفاده کند. رابطه بانک مرکزی به عنوان ناظر و سیاست‌گذار حوزه بازار پول و نظام بانکی باید یک رابطه تعریف شده و سالم باشد که در این مسیر در حال حرکت هستیم.

• پرداخت وام آسان‌تر می‌شود؟

وی افزود: محور اصلاحی بعدی به اصلاح رابطه بانک‌ها با مردم و مشتریان برمی‌گردد که بانک مرکزی در این حوزه نیز ورود کرده است. بانک‌ها نیز در این زمینه با ارائه انواع خدمات الکترونیک و سهولت دسترسی مردم به خدمات بانکی طبق ابلاغیه‌های بانک مرکزی در این راستا گام برداشته‌اند تا مردم برای دریافت تسهیلات و خدمات بانکی حداقل مراجعه حضوری به شبکه بانکی را داشته باشند.

صالح آبادی یادآور شد: هم اکنون امکان صدور سفته و امضای الکترونیک و همچنین احراز هویت غیر حضوری در شبکه بانکی فراهم شده و مقررات آن نیز تصویب و ابلاغ شده است و بخشی از بانک‌ها نیز این کارها را عملیاتی کرده‌اند؛ بنابراین سهولت دسترسی مردم به خدمات بانکی پیشرفت قابل توجهی داشته است.

وی در مورد سهولت دسترسی مردم به تسهیلات بانکی نیز توضیح داد: در این زمینه باید یادآور شد که منابع بانک‌ها محدود است و به دلیل همین محدودیت منابع بانکی باید تکالیف نیز متناسب با این منابع باشد تا منجر به اضافه برداشت و بسط پایه پولی نشود که در این زمینه هم با بانک‌ها همکاری خوبی داریم. البته در این زمینه تسهیلاتی که اولویت دارد را به شبکه بانکی گوشزد می‌کنیم. به عنوان مثال در مورد تسهیلات خردی که بانک‌ها باید پرداخت کنند اعلام می کنیم که اولویت با چه نوع تسهیلاتی است. طبعاً اولویت با تسهیلات ازدواج، فرزندآوری و ودیعه مسکن است که این روزها دغدغه عموم خانوارها می باشد.

صالح آبادی در ادامه با اشاره به وام‌های حوزه تولید نیز عنوان کرد: بانک مرکزی علاوه بر تسهیلات خرد، سایر تسهیلات شبکه بانکی را اولویت بندی می کند و اولویت پرداخت تسهیلات با سرمایه گذاری ثابت، سرمایه در گردش بنگاه‌های موجود و تامین مواد اولیه بنگاه‌ها است که با همکاری شبکه بانکی دنبال می شود.بنابراین برنامه اصلاح نظام بانکی در سه حوزه یاد شده تهیه و زمانبندی شده و با همراهی شبکه بانکی در حال انجام است.

• راز منفی شدن دارایی‌های خارجی بانک مرکزی

رئیس شورای پول و اعتبار کشور درباره وضعیت نقدینگی و برنامه بانک مرکزی برای کنترل آن اظهار کرد: یکی از دلایل اصلی افزایش نقدینگی، پایه پولی است. پایه پولی از عناصری تشکیل می شود و یکی از آنها خالص دارایی خارجی بانک مرکزی است که در واقع ارزهای حاصل از نفت و فرآورده گاز، میعانات و … است که درآمد دولت به حساب می آید. بانک مرکزی آنها را خریداری می کند و ریال در اختیار دولت می گذارد، این کار باعث افزایش خالص دارایی خارجی  و پایه پولی می شود.

وی اضافه کرد: تا پایان تیرماه امسال نسبت به دوره مشابه سال گذشته رشد خالص دارایی‌های خارجی منفی بود، به این معنا که موفق شدیم هر ارزی که از دولت دریافت شد و حتی ارزهای قبلی هم که در اختیار داشتیم را به فروش برسانیم و ریال را از بازار جمع کنیم واز این محل افزایش پایه پولی به وجود نیامد.

• دولت بدون تنخواه خرج می‌کند

صالح آبادی ادامه داد: بخش موثر دیگر در وضعیت پایه پولی به بدهی دولت به بانک مرکزی مرتبط می شود که معمولا تنخواهی است که دولت از بانک مرکزی دریافت می کند، خوشبختانه دولت سیزدهم از این تنخواه حداقل استفاده را داشته یا نزدیک به صفر بوده است و دولت در حال استفاده از موجودی حسابهای خود نزد بانک مرکزی است.

وی افزود: موضوع دیگر اوراقی است که دولت منتشر می کند و بخشی از آن در بازار توسط بانک‌ها خریداری می شود و در مواقعی آن را به بانک مرکزی می فروشند و بانک مرکزی هم با خرید آن تزریق ریال انجام می دهد که این مورد هم به خوبی تحت کنترل قرار گرفته است. اوراقی را که امسال دولت می فروشد بخشی از آن توسط بانکها، بخشی توسط صندوق سرمایه گذاری و بخش عمده آن هم به وسیله اشخاص حقیقی و حقوقی غیربانکی خریداری می شود.

صالح آبادی اضافه کرد: با همکاری با سازمان بورس در حال تشکیل صندوق‌های بازار پول هستیم تا این صندوق‌ها بتوانند این اوراق دولتی را خریداری کنند البته تا زمان توسعه این صندوق‌ها، صندوق‌های با درآمد ثابت هم این اوراق را خریداری می کنند.

وی افزود: بانک مرکزی هم از ابتدای سال تا به امروز بیش از 30 همت نسبت به پایان سال قبل  اوراق دولتی که در سبد خود داشت را در بازار واگذار کرده و ریال آن را هم جمع کرده است.

• بدهی بانکها را کنترل می‌کنم

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به عنوان عامل موثر دیگر در پایه پولی تحت کنترل است، تاکید کرد: البته موضوع اصلاح نظام بانکی در کنترل نقدینگی و پایه پولی بسیار مهم  است که برای آن برنامه‌های متنوعی وجود دارد. لذا انضباط در بانکها جزو موضوعات بسیار مهم مدنظر بانک مرکزی است؛ اینکه بانک‌ها اضافه برداشت از بانک مرکزی نداشته باشند و بتوانند با تکیه بر منابعی که در اختیار دارند خود را اداره کنند و متکی به منابع پرقدرت بانک مرکزی نباشند یکی از عوامل موثر بر نقدینگی و پایه پولی است که برای آن برنامه ریزی لازم صورت گرفته است.

 

• پرداخت تسهیلات تکلیفی با سرعت بالا

رئیس شورای پول و اعتبار با اشاره به‌ آمار تسهیلات تکلیفی گفت: این تسهیلات در سال‌های گذشته دیرتر ابلاغ می شد اما امسال تمام دستورالعمل‌های لازم در فرودین ماه ابلاغ شد و خوشبختانه در یکی دو ماه اخیر پرداخت این تسهیلات سرعت گرفته است.  وی افزود: امسال ۳۴۳  هزار فقره تسهیلات قرض الحسنه ازدواج به ارزش  ۴۷ همت پرداخت شده است. همچنین وام فرزند آوری برای ۲۴۱ هزار فقره به میزان ۹ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان پرداخت شده که روند خوبی است و پیش بینی می شود تا پایان سال عملکرد مناسبی داشته باشیم و رضایت خوبی را جلب کنیم.

• وعده ثبات در بازار ارز

رئیس کل بانک مرکزی گفت: براساس آمارها در پایان تیرماه بیش از ۱۴ میلیارد دلار ارز در سامانه نیما تامین شده است که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۸۰ درصد رشد داشته است.

صالح آبادی با اشاره به‌ راه‌اندازی معاملات توافقی ارز نیز گفت: ارز توافقی یکی از اتفاقات خوبی بود که انجام شد به‌ نحوی که در دوماه گذشته این امکان را فراهم کردیم که در شبکه صرافی کشور ارزهای مختلف اعم از دلار و یورو و روبل به صورت توافقی و با قیمتی براساس عرضه و تقاضا مبادله شود.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: خوشبختانه حجم معاملات در این بخش به میزان قابل توجهی افزایش یافت و نشان  داد که‌ عمق بازار در حال افزایش است؛ ضمن اینکه بر بازار ارز هم اثرگذار است. به واقع معاملات توافقی ارز باعث آرامش بازار ارز شده است و بانک مرکزی به توسعه این بازار کمک‌ خواهد کرد و به عنوان هدایتگر این بازارها، آرامش حوزه ارزی کشور را به عنوان اولویت اصلی خود دنبال می‌کند.

وی تاکید کرد: لذا شرایط ارزی خوبی داریم و در بازار حواله نیز حجم عرضه‌ها و معاملات روزانه به بیش از 200 میلیون دلار می رسد و عرضه همیشه بیش از تقاضاست.