تورم تا آخر سال به زیر 35 درصد می‌رسد؟

بانک مرکزی می‌گوید: نرخ تورم نقطه به نقطه ایران در مرداد امسال به 45.8 درصد و نرخ تورم سالانه به 40.1 درصد رسیده است و پایه پولی 30.3 درصد و نقدینگی هم 37.8 درصد قد کشیده و اثر حذف ارز 4200 بر سبد هزینه خانوارها تخلیه شده است. باید دید در 7 ماه باقی مانده از سال نرخ تورم به چند درصد خواهد رسید و آیا نرخ تورم نقطه به نقطه به زیر 35 درصد می‌رسد؟

به گزارش دنیای بانک، تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از تحولات رخ داده در حوزه اقتصاد کلان ایران نشان می‌دهد که روند نرخ تورم ماهانه در مرداد امسال به 2.4 درصد رسیده در حالی که این نرخ در خردادماه به 10.6 درصد رسیده و در تیرماه هم 4.3 درصد برآورد و اعلام شده بود. البته بانک مرکزی در حالی به تحولات نرخ تورم اشاره می‌کند که چندسالی است نرخ تورم را منتشر نمی‌کند اما چندماهی است که در گزارش خود با تاخیر از تغییرات تورمی پرده برمی‌دارد.

کاهش تورم ادامه می‌یابد؟

این گزارش با تایید تخلیه اثر تورمی ناشی از حذف ارز 4200 تومانی کالاهای اساسی در اواسط اردبیهشت امسال می‌افزاید: در شرايطي که تورم ماهانه شاخص کل بهاي کالاها و خدمات مصرفي در ارديبهشت و خردادماه سال جاري عمدتاً متاثر از حذف تخصيص ارز ترجیحی و نیز افزایش قیمت عمده کالاها در بازارهای جهانی با روند افزايشي مواجه شده بود؛ لیکن با توجه به تخليه بخش قابل توجهی از آثار تورمی اجراي طرح یادشده، نرخ تورم ماهانه در تير و مرداد ماه سال جاری با کاهش محسوسي همراه شد. به طوری‌که تورم ماهانه شاخص کل مصرف کننده از 10.6 درصد در خرداماه به 4.3 در تیر و 2.4 درصد در مرداد ماه سال جاری رسيد.

بانک مرکزی فاش می‌سازد که نرخ تورم نقطه به نقطه مرداد امسال به 45.8 درصد و نرخ تورم سالانه به 40.1 درصد رسیده و می‌افزاید: نرخ تورم نقطه به نقطه در مرداد نسبت به تیرماه 6 دهم درصد و نرخ تورم سالانه هم 4 دهم درصد کم شده و تورم ماهانه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی به تفکیک گروه‌های اختصاصی کالا و خدمت در مردادماه نسبت به ماه گذشته کاهش یافته است.

روایت رسمی بانک مرکزی بیانگر آن است که تورم ماهانه گروه‌ اختصاصی خدمت در مردادماه سال جاری با 4 دهم واحد درصد کاهش نسبت به ماه گذشته به4.2 و تورم ماهانه گروه‌ اختصاصی کالا نیز با 2.8 واحد درصد کاهش نسبت به ماه گذشته به رقم 1.4 درصد رسید.

این گزارش می‌افزاید: شاخص بهای خوراکی ها و آشاميدنی ها (با ضريب اهميت 25.5 درصد) با 4.2 واحد درصد کاهش نسبت به تير و ثبت تورم ماهانه 0.8 درصدی، سهمی معادل 0.3 واحد درصد را از تورم ماهانه شاخص کل (2.4 درصد) در مرداد ماه سال جاری به خود اختصاص داده است. شاخص تورم بخش خدمات هم بیانگر این است که گروه مسکن و خدمات ساختمانی با 3 واحد درصد بیشترین سهم را در تورم ماهانه گروه خدمت (4.2 درصد) داشته و پس از آن گروه های بهداشت و درمان و حمل و نقل به ترتیب با سهمی معادل 0.7 و 0.5 واحد درصد بیشترین تاثیر را در افزایش تورم ماهانه گروه خدمت داشته است.

بانک مرکزی با استناد به روند تحولات شاخص بهای تولیدکننده به عنوان پیش‌نگر شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی ، انتظار می‌رود تورم ماهانه 0.2 درصدی این شاخص در مردادماه سال جاری، نتایج مثبت خود را در کاهش تورم ماه‌های آتی نشان دهد.

تایید تراز منفی تجارت خارجی

بر اساس این گزارش، در پنج‌ماهه نخست سال 1401 ارزش صادرات گمرکی برابر با 20.9 میلیارد دلار بود که موید افزایش حدوداً 21.3 درصدی آن در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۰ است در مقابل اما ارزش واردات گمرکی نیز در این مقطع معادل 21.7 میلیارد دلار گزارش شده که حاکی از افزایش حدوداً 19.6 درصدی آن نسبت به دوره مشابه سال قبل است. با این حال تراز تجارت خارجی ایران در 5 ماه نخست امسال منفی بوده است.

ثبات نسبی در بازار ارز

بانک مرکزی با استناد به اطلاعات درج شده در سامانه معاملات الکترونیکی درباره تحولات بازار ارز نتیجه می‌گیرد که در مرداد امسال، متوسط نرخ فروش دلار در بازار حواله حدود 265.6 هزار ریال بود که نسبت به تیرماه 2.4 درصد افزایش نشان می‌دهد. در بخش اسکناس نیز متوسط نرخ فروش دلار در این ماه حدود 285.9 هزار ریال بود که حاکی از افزایش 2.4 درصدی در مقایسه با ماه قبل از آن است. علاوه بر اینکه در بازار غیررسمی، متوسط نرخ دلار طی این ماه نسبت به تیرماه، تغییرات اندکی را افزایش حدوداً 0.2 درصدی تجربه کرد و در مجموع، ثبات نسبی در این بازار حاکم بود. البته بانک مرکزی اشاره‌ای به میانگین نرخ دلار آمریکا در بازار غیررسمی نکرده است.

نبض انتظار تورم در مسکن و بورس

نهاد ناظر بازار پول و ارز در تحلیل بازار مسکن و سهام هم به این جمع‌بندی رسیده که متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران طی مرداد 1401 نسبت به ماه قبل 2.5 درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز 38 درصد افزایش را تجربه کرده است. افزون بر اینکه در بازار سهام نیز شاخص کل بورس اوراق بهادار در روز پایانی مردادماه 3.2 درصد نسبت به روز پایانی ماه قبل کاهش یافت. سیاست‌گذار پولی همچون ماه‌های پیش می‌گوید که به صورت مستمر تحولات قیمت دارایی ها  را رصد می‌کند و اگر نشانه‌ای از افزایش انتظارات تورمی را مشاهده کند، عنداللزوم اقدامات سیاستی مناسب را در دستور کار قرار خواهد داد.

مدیریت التهاب در بازار بین بانکی

این گزارش می‌افزاید: در خصوص تحولات بازار بین‌بانکی در مردادماه، علی‌رغم تداوم حراج‌های دولتی و کاهش وجوه در دسترس بانک‌ها از این محل، نرخ بازار بین بانکی کنترل و از کانال 21 درصد در تیرماه به محدوده 20 درصد در مردادماه وارد شد. به گفته بانک مرکزی، افزایش متناسب و ملایم حجم عملیات بازار باز توسط این بانک یکی از عوامل کاهش نرخ بازار بین بانکی در این ماه بوده است.

این در حالی است که در مرداد ماه سال 1401، متوسط ماهانه نرخ بازده اوراق مالی اسلامی دولتی با سررسید یک ساله نسبت به ماه قبل تقریباً ثابت  و  و برابر با 21.61 درصد بوده است. اما متوسط بازدهی اسناد یادشده با سررسیدهای دو و سه‌ساله نسبت به ماه قبل به ترتیب با 0.23 و 0.24 واحد درصد افزایش نسبت به ماه قبل به 22.95 و 23.17 درصد رسیده است.

به این ترتیب، وضعیت منحنی بازده در مردادماه نسبت به تیر‌ماه (نمودار زیر) به گونه‌ای است که نرخ های بازده تا سررسید بلندمدت (بالاتر از یک سال) در سطحی بالاتر قرار گرفته‌ است. در مجموع در مردادماه دامنه میانگین نرخ بازده تا سررسید اوراق در دوره‌های زمانی مختلف (اشاره شده بر روی نمودار زیر)، در فاصله (21.7 تا 23.1 درصد) قرار داشته که نسبت به تیرماه (دامنه 21.7 تا 22.9 درصد) تغییر چندانی نداشته است.

نقدینگی همچنان زیاد می‌شود

به گفته بانک مرکزی،  حجم نقدينگی در پایان مرداد‌ماه سال 1401 معادل 54017.9 هزار میلیارد ریال بوده که نسبت به پایان سال 1400 معادل 11.8 درصد افزایش یافته که در مقایسه با رشد متغیر یادشده در دوره مشابه سال قبل (12.8 درصد) به میزان یک واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین، نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی در مرداد‌ماه 1401 معادل 37.8 درصد بوده است. البته سیاست‌گذار پولی اذعان می‌کند در حدود 2.5 واحد درصد از رشد نقدینگی در دوازده‌ماهه منتهی به پایان مردادماه سال 1401 مربوط به اضافه شدن اطلاعات خلاصه دفترکل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک مهر اقتصاد به اطلاعات خلاصه دفترکل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک سپه (به‌واسطه ادغام بانک‌های متعلق به نیروهای مسلح در بانک سپه) است و فاقد آثار پولی است. به عبارت دیگر در صورت تعدیل اثرات پوشش آماری مذکور، رشد نقدینگی در پایان مردادماه سال1401 نسبت به پایان مردادماه سال 1400 معادل 35.3 درصد خواهد بود.

به گزارش دنیای بانک،  میانگین نرخ رشد نقدینگی در 44سال گذشته 25.9درصد، نرخ رشد پایه پولی 23.3درصد و نرخ تورم 20.2درصد بوده است و بانک مرکزی برای جلوگیری از قیام نقدینگی و پمپاژ پول پرقدرت و تورم آفرین به اقتصاد ایران مسیر سختی در پیش دارد.

تازه‌ترین آمارهای رسمی نشان می‌دهد رشد پايه پولی در دوازده ماهه منتهی به مردادماه سال 1401 به 30.3 درصد رسید و معادل 6724.4 هزار میلیارد ریال برآورد شده که نسبت به پایان سال 1400، رشدی معادل 11.3 درصد داشته که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (12.4 درصد) به میزان 1.1 واحد درصد کاهش یافته است.

مدیریت نقدینگی به سبک بانک مرکزی

بانک مرکزی می‌گوید: برای مدیریت نقدینگی در بازار بین بانکی ریالی، در مردادماه چند اقدام انجام داده که عبارت است از:

1. انجام عملیات بازار باز با موضع توافق بازخرید طی 5 مرتبه حراج به ارزش معاملاتی 3333.9 هزار میلیارد ریال در قالب توافق بازخرید با سررسیدهای 5، 7 و 9 روزه و مانده توافق بازخرید از محل عملیات بازار باز در پایان مرداد ماه معادل 685.0 هزار میلیارد ریال بوده است.

1. استفاده بانک‌ها از اعتبارگیری قاعده‌مند در نرخ سقف برای رفع نیازهای نقدینگی طی 21 روز کاری جمعاً به ارزش معاملاتی 917.0 هزار میلیارد ریال و مانده اعتبارگیری قاعده‌مند در پایان مردادماه 4.5 هزار میلیارد ریال بوده است.
2. در مرداد‌ماه سال جاری، طی برگزاری 4 مرحله حراج اوراق مالی اسلامی دولتی، مبلغ 40.8 هزار میلیارد ریال اوراق مالی اسلامی دولتی توسط بانک‌ها (54.7 درصد) و 33.8 هزار میلیارد ریال توسط سایر سرمایه‌گذاران (45.3 درصد) خریداری شد. لذا در مجموع در این ماه 74.6 هزار میلیارد ریال اوراق مالی اسلامی دولتی از طریق کارگزاری بانک مرکزی فروخته شد.