بانک سرمایه اروپا؛ روزنه امید
به گزارش پایگاه خبری دنیای بانک، «برای حفظ برجام باید یک بانک مستقل، ویژه مراودات شرکت‌های اروپایی با ایران تاسیس کرد». این را سیدحمید حسینی اقتصاددان و رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق عنوان می‌کند. به اعتقاد وی از آنجایی که بانک‌های اروپایی برای انجام تراکنش‌های بانکی مرتبط با ایران نگران هستند، می‌توان یک بانک مستقل برای انجام تراکنش‌های بانکی مرتبط با مبادلات ایران و اروپا تشکیل داد. بانکی که اطلاعات آن دور از دسترس آمریکا قرار گیرد. وی این اقدام را تنها راه تحقق منافع اقتصادی ایران از برجام می‌داند. منافعی که به گفته حسینی حفظ برجام در گرو احقاق آن است. برای بررسی چند و چون این پیشنهاد «آرمان» با این فعال اقتصادی گفت‌وگو کرد که در ادامه می‌خوانید.
**اروپا برای تحقق منافع برجامی ایران و ایجاد بستری برای سرمایه‌گذاری و مراودات تجاری ایمن با ایران چقدر مُصر است؟
ایران تا وقتی می‌تواند در برجام بماند که منافع اقتصادی مرتبط با برجام برای ایران محقق شود. در واقع احقاق منافع ایران از برجام و رسیدن به آنچه در ایران معاهده بین المللی مدنظر مذاکره‌کنندگان بود است، به اقتصاد مربوط است و اینکه ایران بتواند از روابط بانکی دنیا استفاده کند و از سرمایه‌گذاری و دانش جهانی بهره‌مند شود. طبق اظهارات مقام رهبری اینگونه نیست که ما محدودیت‌ها را بپذیریم و از منافع برجام بهره‌مند نشویم. در حال حاضر اروپایی‌ها به منظور دستیابی به راه‌حل‌هایی برای حفظ برجام، در حال مذاکره هستند.
برجام برای ایران یک ضرورت اقتصادی است وبلی برای اروپایی‌ها ضرورت امنیتی دارد. اروپا امنیت خود را به حفظ برجام مرتبط می‌داند. در واقع اروپایی‌ها نگران هستند که با خروج ایران از برجام اتفاقاتی روی دهد و تبعاتی برای اروپا به همراه داشته باشد. اروپایی‌ها خوب می‌دانند که آمریکا به دلیل دوری از منطقه خاورمیانه و خلیج فارس و فاصله‌ای که از این موقعیت جغرافیایی دارد خیلی نگران اوضاع منطقه و رخدادهای آن نیست. از طرفی تجربه نشان می‌دهد که اروپا از تحولات اخیر بیشترین تاثیر را پذیرفته است. بیشترین مهاجران سوریه و عراق به طرف اروپا حرکت کرده و هزینه‌هایی برای اتحادیه اروپا به همراه داشته است. لذا اروپا مصر است که برجام را حفظ کند.
**تلاش اروپا برای حفظ برجام چه نمود عملی در ایجاد بستر مناسب برای فعالیت‌های اقتصادی ایران داشته است؟ آیا این اقدامات نتیجه‌بخش خواهد بود؟
اروپایی‌ها برای حفظ برجام قانون حمایت از شرکت‌ها را مصوب کرده‌اند که قبلا آن را برای کوبا انجام داده بودند و توانسته بودند با استفاده از این قانون از شرکت‌های اروپایی برای معامله با کوبا حمایت کنند. این سیاست در آن زمان برای کشور کوبا پاسخ داده نتایج خوبی در زمینه حفظ مبادلات شرکت‌های اروپایی و کشور کوبا داشته است اما موقعیت ایران و برجام با آنچه در آن زمان در خصوص کوبا رخ داد تفاوت چشمگیری دارد و این در حالی است که اقتصاد ایران و کوبا هم بسیار متفاوت است.
ایران درگیر شرکت‌های بزرگ و منابع کلان است و بحث شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی در میان نیست. مبادلات ایران با شرکت‌های بزرگی چون زیمنس، توتال، دانیلی، پژو، رنو و… است که باید حفظ شود. بانکی سرمایه‌داری اروپا بانکی است که بین شرکت‌های اروپایی مشترک بوده و مبادلات سراسر دنیا با این شرکت‌ها را پوشش می‌دهد. این بانک ظاهرا منابع کافی برای پوشش آسیا ندارد چراکه کل منابعی که از این بانک به آسیا اختصاص یافته یک میلیارد یورو بوده و برای آن پروژه تعریف شده که هزینه شده است. بنابراین دلخوش بودن به بانک سرمایه اروپا مشکل ایران را در برجام حل نمی‌کند.
**چندی پیش مطلب کوتاهی مبنی بر ضرورت تاسیس بانک مستقل اروپایی برای مراودات تجاری اروپا و ایران به اشتراک گذاشته بودید. در این باره بیشتر توضیح می‌دهید؟
اگر اروپایی‌ها جدی هستند که هم معاملات نفت خود با ایران را نگاه دارند و هم شرکت هایشان در ایران امنیت داشته باشند، باید یک بانک جدید تاسیس کنند. بانک‌های فعلی اگر با ایران کار کنند مشتری‌هایشان هم در رابطه با آمریکا به مشکل بر می‌خورند. یعنی اگر شرکتی با ایران کار نکند ولی با بانکی مراوده کند که با ایران کار می‌کند، دچار مشکل خواهد شد لذا عاقلانه‌ترین کار برای اروپا این است که یک بانک مستقل مرتبط با بانک مرکزی این کشورها تاسیس کنند و از این طریق هم بتوانند نقل و انتقالات پول را انجام دهند هم بتواند مسائل مربوط به سرمایه‌گذاری‌های در ایران را پیگیری کند.
در واقع بانکی که مختص به برجام است و شرکت‌هایی که با ایران کار نمی‌کنند و نگران تنبیه آمریکا هستند لازم نیست با این بانک‌ها کارکنند. الزامی ندارد اطلاعات این بانک در اختیار آمریکا قرار داده شود. این بانک می‌تواند از دسترس آمریکا خارج باشد و به اعتقاد من متولیان این بانک می‌توانند ترتیبی اتخاذ کنند که آمریکا از مراودات شرکت‌های اروپایی با این بانک با خبر نباشد. حساب‌هایی که در این بانک گردش دارند بر حسب یورو بوده و می‌توان این روابط بانکی را از آمریکا مخفی کرد. در این صورت راهی پیدا شده که در آن آمریکا هیچ تسلط و نفوذی در روابط اقتصادی ایران و اروپا ندارد. تنش بین آمریکا و دیگر سران گروه هفت و تهدید ترامپ مبنی بر خروج از این گروه نشان می‌دهد شکاف بین اروپا و آمریکا در حال افزایش است و این رویداد راه تنفسی را برای ایران ایجاد می‌کند.
**نظر شما در مورد گروهی که در داخل به‌خاطر مخالفت با برجام همواره در کارهای دولت کارشکنی کرده‌اند و سوءاستفاده احتمالی این گروه از شرایط به وجود آمده چیست؟
این افراد متاسفانه همواره در جهت تخریب برجام قدم برداشته‌اند. از ابتدای زمزمه‌های مذاکره گرفته تا عقد قرارداد برجام در این راه تلاش کرده‌اند. این افراد موقع مذاکرات می‌گفتند مذاکره به نتیجه نمی‌رسد و تحت هر شرایطی ممکن نیست تیم مذاکره کننده ایرانی با ۱+۵ به توافق برسند و این در حالی بود که مذاکره‌ها به نتیجه رسید. می‌گفتند تحریم‌ها لغو نخواهد شد، اما برخلاف ادعای آنان بسیاری از تحریم‌ها لغو شد و کشور در حوزه‌های مختلف به اقتصاد جهانی پیوست.
بعد از آن به طور مکرر صحبت‌های آقای سیف رئیس بانک مرکزی که گفته بود برجام هیچ نفعی برای ما نداشته را تکرار می‌کردند و بر اساس آن به برجام حمله می‌کردند. این افراد اکنون هم با ابراز خوشحالی اخبار غیرواقعی مبنی بر خروج شرکت‌های بزرگ از مراوده اقتصادی با ایران را بسط می‌دهند و این در حالی است که چنین اتفاقی نیفتاده است. این افراد کسانی بودند که قبلا می‌گفتند آمریکا بیشترین امتیاز را از ما گرفته است و برجام عایدی برای ما نداشته است. می‌گفتند برجام به نفع آمریکا و علیه ایران است و لذا آمریکا هیچ گاه از این معاهده خارج نخواهد شد.
اگر اینگونه بودکه این افراد می‌گویند چرا آمریکا برخلاف ادعای آنان از برجام خارج شد؟ این افراد فراموشکارند و یادشان نمی‌آید که خودشان قبلا چه گفته‌اند. به این دلیل واضح که فقط حسب منافع خود و در لحظه موضع‌گیری می‌کنند و اصلا به عواقب آن نمی‌اندیشند. تندروها و دلواپسان منافع کشور را در نظر نمی‌گیرند. در حال حاضر هم دنبال راهی برای تخریب برجام و اقدامات سازنده دولت در جهت روابط بین‌المللی هستند./آرمان
