بانک مرکزی می‌گوید با هدف جلوگیری از خلق پول ناشی از رشد ترازنامه بانکها، وضعیت آنها را هر 6 ماه یکبار رصد می‌کند و برای برخورد با بانکهای ناسالم و متخلف تا 15 درصد از منابع آنها را در قالب سپرده قانونی حبس خواهد کرد. آیا این سیاست جدید بانکها را منضبط می‌کند یا اینکه بانکها راهی برای دور زدن پیدا خواهند کرد؟
به گزارش دنیای بانک، کنترل مقداری دارایی‌های شبکه بانکی متناسب با امتیاز احصاء شده بر مبنای شاخص‌های سلامت بانکی و براساس نقدینگی هدف‌گذاری شده تعیین و ابلاغ می شود ضمن آنکه بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار بانک مرکزی مجاز است نسبت سپرده قانوني را برای بانکها و مؤسسات اعتباری ناسالم و تخطی‌کننده تا سقف 15 درصد تعیین و اعمال کند.
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، این بانک پیرو بخشنامه شماره 421929/99 مورخ 27/12/1399 در ارتباط با «ضوابط ناظر بر کنترل مقداری دارایی‌های شبکه بانکی کشور»، در راستای متناسب سازی رشد ترازنامه بانکها و مؤسسات اعتباری با شاخص‌های ثبات و سلامت، تصمیماتی را در بیستمین جلسه مورخ 08/05/1401 اتخاذ و ابلاغ کرد که اهم آنها به‌شرح زیر است:
- الف- حد مذکور در ماده (2) ضوابط ناظر بر کنترل مقداری دارایی‌های شبکه بانکی کشور، موضوع بخشنامه شماره 421929/99 مورخ 27/12/1399 بانک مرکزی (بر مبنای از اولین دوره تا زمان محاسبه)، متناسب با امتیاز احصاء شده بر مبنای شاخص‌های سلامت بانکی و براساس نقدینگی هدف‌گذاری تعیین و متعاقباً به آن بانک/مؤسسه اعتباری ابلاغ خواهد شد.
- ب- شاخص‌های سلامت جهت تعدیل حد مجاز رشد ماهانه بانکها و مؤسسات اعتباری در مقاطع شش ماهه توسط این بانک محاسبه، ارزیابی و عنداللزوم حد مجاز مزبور بازنگری شود.
همچنین با توجه به ضرورت تغییر نرخ سپرده قانونی بانکها و مؤسسات اعتباری دارای تخطی از حدود ضوابط یاد شده، شورای پول و اعتبار در یکهزار و سیصد و سی و نهمین صورتجلسه مورخ 04/05/1401 در خصوص مجوز افزایش نرخ سپرده قانونی بانکها و مؤسسات اعتباری دارای تخطی مقرر کرد:
«بانک مرکزی مجاز است نسبت سپرده قانوني را برای بانکها و مؤسسات اعتباری ناسالم و تخطی‌کننده از مقررات و ضوابط ناظر بر رشد ترازنامه آنها طبق استانداردهای نظارتی ابلاغ شده و بر اساس ارزیابی عملکرد آنها در رعایت ضوابط و مقررات ابلاغی و نیز سایر مصوبات شورای پول و اعتبار تا سقف 15 درصد برای کلیه بانکها و مؤسسات اعتباری، تعیین و اعمال نماید.»
با توجه به موارد اشاره شده، هر یک از بانکها و مؤسسات اعتباری موظف‌اند دارایی‌های خود را به گونه‌ای مدیریت نمایند که تا پایان آذرماه سال جاری، میانگین رشد دارایی‌های مشمول از ابتدای دوره محاسبه از حد رشد مجاز اعلامی بر مبنای شاخص‌های سلامت بانکی تخطی نداشته باشد. شایان ذکر است حد رشد مجاز یاد شده بر اساس شاخص‌های سلامت بانکی به شرح زیر محاسبه و متعاقباً از طریق ادارات نظارتی حسب مورد به هر یک از بانک ها و مؤسسات اعتباری ابلاغ می شود و در صورت لزوم در مقاطع شش ماهه مورد ارزیابی و بازنگری قرار خواهد گرفت:
- امتیاز رتبه بندی بانک/مؤسسه اعتباری بر اساس روش CAMELS؛
- نسبت کفایت سرمایه؛
- وضعیت بازار بین بانکی؛
- وضعیت اضافه برداشت؛
- وضعیت مطالبات غیرجاری ریالی؛
- وضعيت رعايت بخشنامه‌های مبارزه با پولشویی؛
- قضاوت حرفه‌ای وضعیت بانک/مؤسسه اعتباری از نظر گروه بازرسی در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط (رعایت نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات، کلان، مرتبط، سرمایه‌گذاری‌ها و شفافیت).
شایان ذکر است به موجب مفاد ضوابط ابلاغی عدم رعایت حدود مقرر، منجر به معرفی مدیر عامل و اعضای هیئت مدیره آن بانک/مؤسسه اعتباری به هیئت انتظامی بانکها خواهد شد.
در پایان این بخشنامه تاکید شده است، ضمن تعامل مؤثر با ادارات نظارتی ذی‌ربط و همچنین ارسال منظم اطلاعات مربوط به بانک مرکزی در مقاطع ماهانه در چارچوب ابلاغی، مراتب به قيد تسريع و با لحاظ مفاد بخشنامه شماره 149153/96 مورخ 16/5/1396 به تمامي واحدهاي ذي‌ربط آن بانک/مؤسسه اعتباري غيربانکي ابلاغ شده و بر حسن اجراي آن نظارت دقيق به عمل آيد.